Bevors & pantserkragen

In de middeleeuwen speelde bescherming van de nek en keel een cruciale rol in het ontwerp van pantser. Twee van de meest herkenbare onderdelen die hiervoor werden ontwikkeld, zijn de bevor en de gorget. Beide pantserstukken vulden de ruimte op tussen helm en borstplaat, een zone die in gevechten bijzonder kwetsbaar was.

Bevor

De bevor ontstond als aanvulling op de sallethelm, een helmtype dat het gezicht deels openliet. Om te voorkomen dat projectielen, zwaarden of splinters de keel konden raken, werd een massieve plaat aangebracht die onder de kin doorliep. Deze kon in sommige gevallen ook over de linkerschouder uitsteken voor extra versterking. Later werd de bevor scharnierend, zodat ridders hun ademhaling of zicht konden verbeteren zonder het pantser af te zetten. Deze beweegbare variant groeide uiteindelijk uit tot de falling buffe, die bestond uit meerdere metalen lames die men omhoog of omlaag kon schuiven.

Gorget

De gorget ontwikkelde zich parallel aan de bevor maar had een andere vorm en functie. Terwijl in de vroege middeleeuwen vooral textiel en maliën bescherming boden, werd de gorget vanaf de 15e eeuw een vaste stalen kraag die onder de borstplaat werd gedragen. Deze constructie zorgde ervoor dat helm en schouderpantser stevig op hun plaats bleven. Dankzij de scharnierende voor- en achterkant kon de drager de gorget eenvoudig openklappen om het pantser aan te trekken. In latere perioden, vooral in de 17e eeuw, werd de gorget steeds decoratiever en minder functioneel, totdat het uiteindelijk een ceremonieel embleem werd dat op een ketting gedragen werd.

Ontwikkeling van de bevor, gorget en falling buffe

De evolutie van bevor, falling buffe en gorget laat zien hoe middeleeuwse pantsermakers steeds creatiever werden in het combineren van bescherming, mobiliteit en praktische inzetbaarheid. Deze elementen bleven eeuwenlang onderdeel van ridderlijke en militaire uitrusting en vormden de basis voor vele latere pantserontwerpen.