Uzyskaj wygląd: De Nornen

Norny to boginie przeznaczenia w mitologii staronordyckiej, odpowiedzialne za określanie losu człowieka. W Völuspá trzy Norny—Urðr (Wyrd), Verðandi i Skuld—czerpią wodę ze swojego świętego źródła, aby zasilać drzewo życia Yggdrasill i chronić je przed zepsuciem. Te potężne dziewicze olbrzymki (Jotuny) z Jötunheimr oznaczały koniec złotej ery bogów. W Vafþrúðnismáll są również opisywane jako dziewice Mögūrasir.

Norny odwiedzają noworodki, aby określić ich los. Mogą być zarówno złowrogie, jak i życzliwe; jedna przynosi nieszczęście, podczas gdy druga oferuje ochronę i pomyślność. Ponadto są odpowiedzialne za opiekę nad Yggdrasill, drzewem życia, które jest kojarzone z nieśmiertelną duszą i rolą każdego śmiertelnika w kosmosie.

W tradycji staronordyckiej nie ma ostry rozróżnienia między Nornami, fylgjami, hamingjami, walkiriami a ogólnym terminem dísir. Artystyczne swobody w poezji staronordyckiej pozwalają na stosowanie takich terminów również do śmiertelnych kobiet. Snorri Sturluson stwierdza w Skáldskaparmáll, że kobiety mogą być metaforycznie określane imionami Asynjur, walkirii, Norn lub innych nadprzyrodzonych istot. Niejasne granice między Nornami a innymi germańskimi bóstwami kobiecymi są szczegółowo omówione w pracy Bek-Pedersenas Norns in Old Norse Mythology.

W mitologii nordyckiej termin dís (staronordycki "dama", liczba mnoga dísir) odnosi się do kobiecego bóstwa, ducha lub istoty często związanej z losem, podobnie jak Norny. Te postacie mogą być zarówno ochronne, jak i wrogie wobec śmiertelników. Dísir są często postrzegane jako duchy opiekuńcze nordyckich klanów i prawdopodobnie były pierwotnie boginiami płodności. Były czczone zarówno w prywatnych, jak i publicznych rytuałach, znanych jako dísablót. Ich kult może wywodzić się z kultu duchów zmarłych.

W tekstach nordyckich dísir są często opisywane w kategoriach zbiorowych i funkcjonują jako synonimy dla innych nadprzyrodzonych istot, takich jak walkirie, Norny i vættir. Niektórzy uczeni przypuszczają, że dísir północnogermańskie są spokrewnione z zachodniogermańskimi Idisi, biorąc pod uwagę mitologiczne i językowe podobieństwa, choć istnieje niewiele bezpośrednich dowodów z mitologii anglosaskiej i kontynentalno-niemieckiej. W tekstach nordyckich dísir często pełnią funkcje podobne do fylgjur (duchów opiekuńczych), walkirii i Norn, co sugeruje, że dísir mogą być kategorią nadrzędną dla różnych istot.

Jacob Grimm zauważa, że termin dís w staronordyckim wydaje się być spokrewniony z zachodniogermańskim Idisi, wskazując na utratę początkowej litery "i-" w staro- i pranonordyckim. Porównuje dís Skjöldunga z eddaickiej Helgakviða Hundingsbana II z ides Scildinga z Beowulf i sugeruje, że nazwa Iðunn może być pochodną pierwotnej formy dís.

Według Simeka, dísir można postrzegać jako część szerszej wiary w kobiece (pół-)bóstwa, porównywalne do walkirii, Nornów i matron. Matrony, które służyły jako boginie płodności, osobiste opiekunki i boginie wojny, ilustrują wszechstronną rolę tych kobiecych istot. Sugeruje to, że dísir są częścią większej grupy boskich lub półboskich kobiecych bytów o różnorodnych obowiązkach i mocach.

W wielu dziełach literackich dísir są utożsamiane z innymi kobiecymi istotami, takimi jak Norny, które kontrolują los. Choć dísir sprawiają wrażenie bardzo starych, ich znaczenie w najstarszych zachowanych tekstach zdaje się być zatarte, co sprawia, że ich pierwotne znaczenie w dużej mierze zaginęło.

Kobiety są w literaturze często metaforycznie określane nazwami nadprzyrodzonych kobiecych postaci, takich jak Ásynjur (kobiece boginie), walkirie, Norny lub inne duchy. W różnych poematach Eddy i kenningach, ogólny termin dísir jest często używany zamiast bardziej specyficznych terminów, takich jak Norny, fylgjur i walkirie.

Celtyckie i germańskie Matres i Matrony to kobiece bóstwa czczone między pierwszym a piątym wiekiem naszej ery w Europie Północno-Zachodniej. Są one niemal zawsze przedstawiane w grupach trzech na ofiarach wotywnych i ołtarzach, często w towarzystwie inskrypcji. Około połowa tych inskrypcji zawiera kontynentalne celtyckie nazwy, podczas gdy druga połowa dotyczy nazw germańskich. Te bóstwa były czczone w regionach takich jak Germania, Wschodnia Galia i Północne Włochy. Matres i Matrony są często kojarzone z późniejszymi germańskimi postaciami, takimi jak dísir, walkirie i Norny, z których sugeruje się, że mogą pochodzić.

Podobne boginie losu, jak Norny, występują również w mitologii greckiej. Mojry, składające się z trzech sióstr: Kloto (prząśniczka), Lachesis (przydzielająca) i Atropos (nieunikniona, symbol śmierci), miały za zadanie zapewnić, że każde istoty, zarówno śmiertelne, jak i boskie, podążały za swoim losem zgodnie z uniwersalnymi prawami. Dla śmiertelników los ten często przedstawiany był jako nić przędzona przez Kloto

Ich rzymskimi odpowiednikami były Parki. Koncepcja uniwersalnej zasady naturalnego porządku i równowagi w mitologii greckiej jest często porównywana do podobnych koncepcji z innych kultur, takich jak wedyjska Ṛta i awestyjska Asha (Arta).

Te boginie były odpowiedzialne za rejestrowanie metaforycznej nici życia każdej istoty, zarówno śmiertelnej, jak i nieśmiertelnej, od narodzin do śmierci. Nawet bogowie obawiali się ich mocy, ponieważ to one decydowały o losie. Według niektórych źródeł nawet Jowisz, najwyższy bóg, był poddany ich wpływowi i nie mógł uciec przed losem ustalonym przez Parki.

Laima jest bałtycką boginią losu, która jest związana z narodzinami, małżeństwem i śmiercią, działając jako opiekunka ciężarnych kobiet. W mitologii łotewskiej Laima, wraz z siostrami Kārta i Dēkla, tworzy potrójną boginię losu. Laima jest najbardziej prominentna z trzech i odpowiada za ostateczny los jednostek. Podczas gdy Laima jest głównie kojarzona ze szczęściem, matkami i porodem, Dēkla zajmuje się opieką nad dzieci, a Kārta zarządza życiem dorosłych. W nowoczesnym Dievturi te trzy boginie są uważane za różne aspekty tej samej boskości.

W mitologii litewskiej Laima może być czasem mylona z Laimė (szczęście) i Laumė (wróżka). Inne pokrewne bóstwa to Dalia (los) i Giltinė (śmierć). Ważną funkcją Laimy jest przewidywanie losu noworodka, a jej wyrok jest nieodwołalny. Czasami Laima działa sama, podczas gdy w innych przypadkach razem z siostrami wydaje trzy różne, czasem sprzeczne przepowiednie.

Nornen składają się z Urðr (to, co się wydarzyło, staroangielskie Wyrd), Verðandi (to, co się dzieje) i Skuld (to, co ma być). Z tego powodu często uważa się, że odnoszą się do przeszłości, teraźniejszości i przyszłości, chociaż nie jest to definitywne. Przędą nici życia u źródła drzewa świata Yggdrasill.

Werset z Eddy Poetyckiej opisuje, jak Nornen „z mocą tkały sieć losu.” To sugeruje, że Nornen nie tylko określają los jednostek, ale także wydarzenia wpływające na społeczność, takie jak los miasta. Ten pomysł mógłby stanowić podstawowy dla późniejszego neopogańskiego konceptu Sieci Wyrd.

Greckie Mojry, Moirai, składają się z Clotho (prządki), która przędła nić życia osoby; Lachesis (przydzielającej), która mierzyła nić; i Atropos (nieuchronnej), która przecinała nić. Idea moiry dotyczy tego, co komuś uczciwie przypada w życiu, jak szczęście, sukces czy zasoby. Gdy ktoś otrzymywał więcej, niż mu się należało, było to postrzegane jako zakłócenie naturalnego porządku. Chociaż możliwe było otrzymanie więcej niż uczciwy udział, często prowadziło to do surowych kar lub negatywnych konsekwencji, ponieważ naruszało równowagę i zasady życia. To można postrzegać jako formę adharmy.

Koncepcja Mojr wiąże się z niyati, która opisuje bieg wydarzeń jako przeznaczony i ustalony. Ponadto pokazuje, jak jednostka (atman) odnosi się do całości (brahman).

Kosmiczny porządek odnosi się do naturalnego biegu rzeczy w obrębie wszechświata. W myśli wedyjskiej porządek ten określany jest jako Rta, podczas gdy Grecy opisywali to pojęcie jako Kosmos, pochodzące od Proto-Indo-Europejskiego *h₂r-tós (Xartus). Rta to dynamiczny kosmos, w którym zarówno obiekty fizyczne, takie jak ciała niebieskie, jak i abstrakcyjne pojęcia, takie jak rozwój moralny, są nieustannie w ruchu (gati). Wszystkie elementy wszechświata współdziałają harmonijnie zgodnie z tym kosmicznym porządkiem, zwanym również samghatna. Zarówno natura, jak i struktury społeczne funkcjonują w równowadze dzięki sile Rta.

 Bieg zdarzeń jest kierowany przez nieuniknione prawa przyczyny i skutku. Grecy nazywali to Logos i opierali swoją filozofię i naukę na tej 'logice'. Ludzie znajdują swoje prawdziwe spełnienie, działając zgodnie z prawami Rta. Ignorowanie tych praw prowadzi do chaosu i cierpienia. Aby zapewnić dobrobyt, konieczne jest, aby jednostki dostosowywały swoje działania do tego kosmicznego porządku. Proces ten nazywany jest dharmą, wywodzącą się z Proto-Indo-Europejskiego *dʰer- ('wspierać, utrzymywać').

Dharma obejmuje zasady i reguły wspierające Rta. Nieprzestrzeganie tych praw skutkuje adharma, co powoduje zakłócenia w naturalnej równowadze i prowadzi do nieszczęścia i przeciwności.

Greckie słowo kosmos oznacza dosłownie "porządek" lub "uporządkowany świat" i stoi w opozycji do chaosu, który odnosi się do nieporządku lub pierwotnego stanu bez struktury.

Losy boginie—Norny, Matres i Moirai—strzegą tego kosmicznego porządku.

Pochodzenie nazwy "norn" jest niepewne. Jedną z możliwości jest to, że pochodzi od słowa oznaczającego "przeplatać", co mogłoby odnosić się do przędzenia nici losu. Bek-Pedersen sugeruje, że "norn" jest spokrewnione ze szwedzkim dialektalnym słowem norna (lub nyrna), które oznacza "komunikować się w tajemnicy". To mogłoby przedstawiać Norny jako mroczne postacie, które ujawniają los tylko wtedy, gdy się spełnia.

Nazwa Urðr (Staroangielski: Wyrd) oznacza "los". Chociaż Urðr i Wyrd są etymologicznie spokrewnione, mogą nie zawsze dzielić to samo znaczenie. Urðr i Verðandi pochodzą od staronordyckiego czasownika verða ("stawać się"), który wywodzi się z pragermańskiego wurdiz i proto-indoeuropejskiego wrti- ("obracać"). Często przyjmuje się, że Urðr odnosi się do przeszłości ("to, co się stało"), Verðandi do teraźniejszości ("to, co się dzieje"), a Skuld, pochodzące od staronordyckiego skulu ("musieć"), do przyszłości ("to, co się wydarzy"). Istnieje jednak dyskusja, czy te nazwy rzeczywiście implikują chronologiczną linię czasu, ponieważ same słowa w staronordyckim nie oznaczają konkretnych okresów czasu.

W tej kompozycji wygląd Norn Urðr, Verðandi i Skuld został zrekonstruowany na podstawie podstawowy mitologicznych przekazów. Ponieważ dostępne są ograniczone informacje na temat ich wyglądu zewnętrznego, nawiązaliśmy do podobnych tradycji, które naszym zdaniem są związane z Nornami. W ten sposób stworzyliśmy most, aby ich przedstawienie było bardziej kompletne. Między innymi, wyciągnęliśmy paralele z germańskimi Matres i greckimi Moirai.

Ta kompozycja jest również idealna, jeśli szukasz białego, magicznego lub mitologicznego wyglądu. W tych stylizacjach zachowaliśmy jak najbardziej historyczne podejście. Te stroje są zatem również bardzo odpowiednie do użycia dla kapłanek. Biały symbolizowała piękno i dziewictwo. Wolna od wpływów zewnętrznych. Tacyt wspominał, że germańskie kapłanki podczas rytuału zawsze były ubrane w biały. Biały i piękno symbolizują kosmiczny porządek. 

Urðr, co w staronordyckim oznacza "los", jest jedną z trzech Norn, razem z Verðandi i Skuld. Jest wspomniana w Völuspá i Gylfaginning z Edda Poetycka. Urðr znajduje się, razem z innymi Nornami, przy źródle Urðarbrunnr pod Yggdrasil w Asgardzie. Tutaj przędą nici życia i określają los ludzkości. Tradycyjnie uważa się, że Urðr reprezentuje przeszłość. W niektórych angielskich tłumaczeniach jest również przedstawiana jako "Wyrd", staroangielski termin na los.

W germańskiej i celtyckiej tradycji Matres jest regularnie przedstawiana z rogiem obfitości, lub produktami rolnymi. Przedstawiliśmy Urðr z dużym kotłem, który symbolizuje (ponowne) narodziny i oznacza początek życia. 

Urðr nosi w tym zestawieniu halkę, a na niej sukienka.

Wokół jej pasek Urðr nosi wikingowski nóż roboczy. Noże takie jak te były często noszone przez kobiety wikingów. 

W tym zestawieniu Urðr nosi Viking buty. Podczas rytuału prawdopodobnie będzie boso, aby mieć lepszy kontakt z ziemią, co symbolizuje kosmos. 

Urðr nosi piękny luksusowy Viking pasek, aby odzwierciedlić swoje bogactwo. 

Podczas niektórych rytuałów Urðr nosi chusta na głowę. chusta na głowę symbolizuje uznanie boskiego nad śmiertelnym.

W mitologii nordyckiej Verðandi (staronordyckie "gebeurt" lub "heden") jest drugą Norną, która wraz z Urðr i Skuld tka nici losu. Imię Verðandi jest czasownikiem w formie imiesłowu czasu teraźniejszego od staronordyckiego czasownika verða, co oznacza "stawać się". Zwykle tłumaczy się je jako "w trakcie stawania się" lub "to, co się dzieje", i jest spokrewnione z holenderskim worden i niemieckim werden.

Verðandi tka los swoim wrzecionem. Jest to widoczne w tradycji wszystkich indoeuropejskich bogiń przeznaczenia. Wrzeciono, którego użyliśmy, jest repliką oryginału z czasów wikingów.

Verðandi nosi również krosno, które zostało zrekonstruowane na podstawie oryginału z czasów wikingów.

Verðandi nosi Wiking torba, który jest oparty na oryginale znalezionym w wikingowskim mieście Haithabu.

Verðandi nosi sukienka, a pod nią halkę. Dzięki temu jej strój jest zbudowany warstwowo.

W tej konfiguracji Verðandi nosi luksusowy Viking pasek

Verðandi nosi Viking buty, które są oparte na fragmentach znalezionych w grobie łodzi Wikingów w Oseberg.

Podczas niektórych rytuałów Verðandi nosi chusta na głowę. chusta na głowę symbolizuje uznanie boskości nad śmiertelnością.

Skuld, co oznacza "wina" lub "zobowiązanie", jest trzecią Norną, która tka los ludzi. Jej imię wykazuje etymologiczne pokrewieństwo z angielskim should. Oprócz swojej roli jako Norna, Skuld pojawia się w co najmniej dwóch wierszach również jako walkiria.

Skuld nosi sukienka, a pod nią halkę. Dzięki temu jej strój jest zbudowany z warstw.

Skuld nosi Wiking pasek, co zapewnia, że jej sukienka pozostaje na miejscu. Skuld również zawiesza przedmioty, których potrzebuje na co dzień, na swoim pasek. 

Skuld nosi Wiking torba, który został wykonany na podstawie oryginału, znalezionego w mieście wikingów Birka.

Podczas niektórych rytuałów Skuld nosi chusta na głowę. chusta na głowę symbolizuje uznanie boskości nad śmiertelnością.

Skuld nosi buty, które są oparte na historycznych oryginałach.

Skuld przecina nożycami nici losu. Gdy nić zostanie przecięta, osoba umiera.