Viking procesje & ozdoby koła

Biżuteria z kołem wikingów została rozwinięta z krzyży słonecznych które w Neolicie en de Epoka brązu symbolizują słońce. Słońce oznacza płodność i nasi przodkowie byli tego świadomi. Dla neolitycznych rolników zmiana pór roku była niezwykle ważna. Ich przetrwanie zależało od udanych zbiorów i płodności ziemi.

Wśród Proto-Indoeuropejskich pasterzy z stepów pontyjskich często pojawia się krzyż słoneczny. Używali go w rytach skalnych i brązowych dziełach sztuki, rozprzestrzenionych po Europie i Azji. Słońce odgrywało również centralną rolę w ich religii.

W mitologii ludów indoeuropejskich słońce często przedstawiane jest jako promieniste koło, ciągnięte przez konia w rydwanie. Koła tego rydwanu były przedstawiane jako czterokonny koło słoneczne. Podobnie jak w przypadku wózka słonecznego z Trundholm.

Nie tylko słońce, ale także koń, który ciągnął słońce, był związany z ziemią i jej płodnością.

W Skandynawii w czasach wikingów odbywały się procesje związane z płodnością. Wikingowie znali procesje liniowe i cyrkularne. Procesje liniowe były często rytuałami pogrzebowymi, podczas których zmarli byli przewożeni wozem do grobu. Procesje cyrkularne były związane z płodnością. Zaczynały się i kończyły w miejscu świętym, takim jak świątynia lub las, i były prowadzone przez specjalistów rytualnych. Czasami po drodze odbywały się rytuały. 

Kult Nerthus, jak opisano w Germanii Tacyta, sadze Gunnars þáttr helmings i Gesta Danorum Saxo Grammaticusa, przeprowadzał takie procesje.

W 98 n.e. rzymski historyk Tacyt pisał o ludach germańskich. 

Opisał boginię Nerthus, czczoną przez germańskie plemiona w regionie wokół zachodniego Bałtyku (prawdopodobnie Dania lub północne Niemcy). Według niego, te ludy wierzyły, że Nerthus przebywała wśród ludzi, przynosząc pokój i dobrobyt. Jej wizerunek był przewożony na wozie ciągniętym przez woły, w towarzystwie specjalisty rytualnego, i zatrzymywał się w różnych miejscach, gdzie odbywały się uroczystości. W tym okresie nie toczono walk i bronie były składane. Ostatecznie Nerthus była odwożona do swojej świątyni, po czym przywracano zwykły porządek rzeczy.

Jej procesja wydaje się być nie tylko formą kultu, ale przede wszystkim miała na celu przyniesienie płodności. To wpisuje się w szersze staronordyckie rytuały płodności.

Nerthus jest czasami kojarzona z nordyckim bogiem Njörðrem, który jest częścią Vanir, grupy bogów związanych z płodnością i obfitością. Również staronordyccy bogowie Freyr i Freya są łączeni z płodnością i dobrobytem. To sugeruje, że kult Nerthus był wczesną formą późniejszego nordyckiego kultu płodności.

Inne źródło opisujące rytualną procesję to Gunnars þáttr helmings, krótka saga z XIV wieku. Historia rozgrywa się w Szwecji, gdzie pogańska wiara w kult płodności była nadal silna.

Saga opowiada o norweskim bohaterze Gunnarze, który popada w konflikt z rytualnym specjalistą boga Freyra. W opowieści Freyr jest czczony w formie drewnianego posągu, a kobieca specjalistka rytualna ma relację seksualną z tym posągiem jako część kultu. 

Kulminacją sagi jest coroczna procesja, w której wizerunek Freyra jest przewożony przez krajobraz. 

W różnych nordyckich rytuałach święte małżeństwo między bogiem a rytualnym specjalistą odgrywało ważną rolę. Często było to postrzegane jako forma płodności magia. Na końcu takiej procesji zazwyczaj odbywała się rytualna uczta, prawdopodobnie w formie ceremonialnego posiłku ofiarnego.

Jedzenie miało centralne miejsce w rytuałach płodności, co można zobaczyć w tekstach takich jak Hákonar saga góða, Heimskringla i Kjalnesinga saga z średniowiecznej Norwegii i Islandii. W Gunnars þáttr helmings procesja była głównie poświęcona płodności. Na końcu uczestnicy brali udział w uczcie, podczas której prawdopodobnie składano także ofiary ze zwierząt.

Inny przykład takiej procesji znajdujemy w Gesta Danorum Saxo Grammaticusa (ok. 1200). Opisuje on procesję wokół wizerunku Freyra. Również Ynglinga saga Snorriego Sturlusona wspomina podobną procesję pośmiertną. 

Takie procesje mogły być częścią szerszej tradycji królewskiej, jak trasa Eriksgatan w Szwecji wikingów i podobne rytuały w średniowiecznej Europie. Oprócz ceremonialnej i politycznej funkcji procesja prawdopodobnie miała również znaczenie religijne.

Inna forma procesji cyrkulacyjnej znajduje się w tak zwanym "drama rytualnym" podczas czasów wikingów. Poezja edda, starożytny gatunek północnoeuropejski o bogach i bohaterach, często była wystawiana jako rodzaj ‘sztuki teatralnej’. Według badacza Larsa Lönnroth powstało przedstawienie, w którym aktorzy tymczasowo przyjmowali role bogów.

Niektóre z tych przedstawień, takie jak Lokasenna, odbywały się w sali bankietowej i nie wymagały ruchu ani procesji. Inne wiersze były prawdopodobnie wykonywane w różnych miejscach, co wymagało przemieszczania się zarówno graczy, jak i publiczności. Ta tradycja odzwierciedla rekonstrukcjonistyczne działania, które mają miejsce w rytuałach pogańskich, podobne do rytuałów wykonywanych przez völva w stanie ekstazy

Tradycja procesji i wozów kultowych jest znacznie starsza niż okres wikingów. Wozy odgrywały istotną rolę jako środek transportu w kulturze Indo-Europejskich stepowych pasterzy. Możliwe, że wozy kultowe były używane już w epoka brązu. Najstarsze miniaturowe przykłady pochodzą z kultury pól popielnicowych ok. 1300 - 950-920 p.n.e.

Przykłady wozów kultowych i miniaturowych wozów kultowych to:

Wóz kultowy z Strettweg: 600 p.n.e.

Wóz kultowy z Skallerup: 1300 - 1100 p.n.e.

Wóz z Dejbjerg: I wiek p.n.e

Wóz z grobu Oseberg: ok. 834 n.e.

Godne uwagi jest to, że bogini płodności Freyja pełniła rolę bogini, która była ciągnięta na wozie. Bogini Freya należała do Wanów, co może podkreślać hipotetyczne pokrewieństwo między Wanami a neolitycznymi rolnikami.

Kobiety reprezentują płodność, a równonoc wiosenna może być związana zarówno z płodnością ludzi, jak i ziemi. W związku z tym rytuały odbywające się w tym czasie roku mogą być kojarzone z seksualnością obu. Podobny wzór można dostrzec w greckim kulcie Demeter i Persefony, który również mógł pochodzić z neolitu.

W grobach z okresu wikingów znaleziono dziesiątki biżuterii z kołami szprychowymi. Często mają one cztery, dziewięć lub dwanaście szprych. Niektóre z biżuterii znaleziono w grobach specjalistów religijnych lub völvas. 

W kulturze wikingów biżuteria z kołami symbolizuje Freyę: boginię płodności i śmierci. Czy biżuteria z kołami symbolizuje koła wozu czy słońce, pozostaje niejasne. Znaczenie jest jednak takie samo. W tej religii dharmicznej śmierć i płodność są ze sobą powiązane, co jest symbolizowane przez boginię Freyę. 

Piękno płodnych młodych kobiet symbolizowało zarówno płodność ziemi, jak i człowieka.  Możliwe, że te procesje miały seksualny charakter, były wykonywane wiosną podczas świąt Ostara i Beltane. Młodzi mężczyźni i kobiety udawali się do lasów, aby tam uprawiać miłość. W całej Indo-Europejskiej Europie tradycja ta ma swoje warianty, często kobiety myły się następnie rosą, co symbolizowało rytualne oczyszczenie. 

Tylko jedna kobieta mogła być królową Maja. Była najpiękniejsza i pochodziła z najwyższej klasy społecznej. W końcu piękno symbolizuje zarówno kosmiczny porządek, jak i autorytet. Była pięknie ubrana, prawdopodobnie ozdobiona kwiatami i przewożona w procesji na wozie. 

Bez patrzenia na to z nowoczesnej perspektywy, która może nas oślepić na możliwą obiektywizację płci żeńskiej, musimy zrozumieć, jak ważna była płodność dla przetrwania naszej kultury. Przy śmiertelności dzieci wynoszącej 50% i średniej długości życia od 40 do 50 lat, uzupełnianie populacji było konieczne, aby nie wyginąć.