Uzyskaj wygląd: Luksusowa kobieta Wikingów, Yule, Freydís

Boże Narodzenie lub przesilenie zimowe obchodzone jest od tysięcy lat. W tym blogu zabierzemy Cię do przedchrześcijańskiego Yule, które było obchodzone przez Germanów, Wikingów i Bałto-Słowian w Europie Północnej. Przygotowaliśmy odpowiedni luksusowy strój, który utrzyma Cię w cieple podczas zimowych dni i festiwali.

Już 15 000 lat temu przesilenie zimowe odgrywało ważną rolę w życiu wczesnych społeczności. Zbieracze żywności, myśliwi, rybacy w Europie obawiali się nocy, która była kojarzona ze śmiercią i zagrożeniem ze strony drapieżników, takich jak niedźwiedzie i wilki. Przejście, że dni po przesileniu zimowym stawały się dłuższe, a noce krótsze, było dla nich ważnym punktem zwrotnym, który prawdopodobnie był świętowany w ich szamanistycznej religii przyrodniczej.

Około 8000 p.n.e. pierwsi rolnicy przybyli z Anatolii do Europy, odpowiedzialni za monumenty takie jak Stonehenge. Dla tych neolitycznych społeczności przesilenie zimowe oznaczało najważniejszy moment roku, jako przejście od długich nocy, kojarzonych ze śmiercią, do krótszych nocy zapowiadających wiosnę. Wiele neolitycznych grobowców w Wielkiej Brytanii i Irlandii zostało zaprojektowanych tak, aby światło słoneczne podczas przesilenia zimowego oświetlało komory grobowe, co podkreśla symboliczne połączenie między zmarłymi a ich odrodzeniem. Był to okres przejściowy, w którym martwa ziemia wkrótce znów miała dawać zboże. Do tego momentu przetrwano zimę i to był powód do świętowania! 

Od około 3000 p.n.e. półnomadyczni pasterze z stepów pontyjsko-kaspijskich migrowali do Europy. Stali się przodkami wielu nowoczesnych narodów europejskich i mówili praindoeuropejskim: językiem, z którego wywodzi się większość języków europejskich.

Kosmiczny porządek był podstawą ich religii. Ciemność była symbolem śmierci i chaosu, a światło kosmicznego porządku, płodności i życia. Istniało kilka bóstw związanych z ciałami niebieskimi i światłem, takich jak *Seh₂ul (staronordycki Sól), bóg słońca, *Meh₁not (staronordycki Máni), bóg księżyca i *H₂éwsōs (zachodniogermańska Eostre) bogini jutrzenki.

Przesilenie zimowe, które przypada między 21 a 23 grudnia, było obchodzone przez wiele ludów indoeuropejskich. Rzymianie obchodzili Saturnalia ku czci boga Saturna, a cesarz Aurelian uczynił ten okres w 274 n.e. festiwalem Dies Natalis Solis Invicti, dniem narodzin Sol Invictus lub 'niepokonanego słońca'. Wedowie z Indii obchodzili festiwal Mahavrata, poprzedzony rytuałami Pitryajna, Traiyambakahoma i Ekastaka; a Persowie noc Yalda, podczas gdy galijski kalendarz Coligny wspomina o miesiącu Equos, który prawdopodobnie miał związek z płodnością.

Fragment gotyckiego kalendarza z VI wieku n.e. wspomina o frumajiuleis, chociaż nie jest pewne, czy odnosi się to do miesiąca grudnia. Mogłoby to być najwcześniejsze wzmiankowanie o miesiącu Yule.

Anglosaski historyk Bede potwierdza, że zarówno grudzień, jak i styczeń nazywane są Giuli. W islandzkim kalendarzu, używanym między innymi przez Snorriego Sturlusona, druga miesiąc zimy, rozpoczynający się pod koniec listopada, nazywa się ýlir.

Nie wiadomo dokładnie, kiedy obchodzono święto Yule, ale nie pokrywało się ono z późniejszym chrześcijańskim Bożym Narodzeniem. Saga Hákonar gôða z Heimskringli Snorriego Sturlusona (XII/XIII wiek) opowiada, że Yule obchodzono podczas Nocy Śródzimowych i że król Haakon Dobry zadbał o to, by data została przesunięta na chrześcijańskie Boże Narodzenie. 

Noce Śródzimowe przypadały po przesileniu zimowym, według Andreasa Nordberga podczas pełni drugiego miesiąca Yule, czyli w styczniu. To odpowiada relacji biskupa Thietmara z Merseburga, który mówi, że Wikingowie co dziewięć lat w styczniu zbierali się w Lejre na blót, gdzie składali ofiary bogom.

W okresie staroangielskim Yule, ġēol lub ġēohol, było 12-dniowym festiwalem, który później stał się Dwunastoma dniami Bożego Narodzenia. ǣrra ġēola (przed-Yule) odnosiło się do okresu przed świętem Yule (grudzień), a æftera ġēola (po-Yule) do okresu po nim (styczeń). Oznacza to, że okres Yuletijd trwał około dwóch miesięcy. 

Mōdraniht (noc matek), był to pogański rytuał obchodzony przez Anglosasów w wieczór, który obecnie jest znany jako Wigilia Bożego Narodzenia. 

To wydarzenie jest wspomniane wyłącznie przez angielskiego mnicha i historyka z VIII wieku, Bedy, w jego dziele De Temporum Ratione. Opisuje on, że pogańscy Anglosasi rozpoczynali swój rok ósmego dnia przed kalendami stycznia (25 grudnia), a noc przed tym dniem, która dla chrześcijan jest święta, była przez pogan nazywana "Mōdraniht", co oznacza "Noc Matek".

Chociaż Beda nie podaje szczegółowego opisu rytuałów przeprowadzanych podczas Mōdraniht, niektórzy uczeni, w tym Rudolf Simek, sugerują, że festiwal mógł obejmować ofiary na cześć kobiecych bóstw lub matek przodków. 

Łączą oni Mōdraniht z germańskimi Matres i Matronae, kobiecymi bytami często przedstawianymi w trio's i czczonymi w częściach Germanii. Ponadto, istnieją paralele ze skandynawskimi tradycjami, takimi jak nornen i dísablót, święto ofiarne na cześć dísir, kobiecych duchów ochronnych lub duchów przodków.

Informacje o Mōdraniht są ograniczone do wzmianki Bedys, a wiele interpretacji opiera się na porównaniach z innymi germańskimi i skandynawskimi tradycjami. Niemniej jednak, Mōdraniht jest uważane za ważny przykład przedchrześcijańskich rytuałów skoncentrowanych na oddawaniu czci kobietom, boginiom i przodkom podczas okresu śródzimowego. Chociaż Yule przypadało na sezon zmarłych, było także świętem, podczas którego można było prosić o płodność w nadchodzącym roku. W związku z tym wpisuje się ono w szerszy kontekst germańskich zimowych obchodów wokół Yule. 

Tradycja wassail zaczęła się jako pozdrowienie „was hāl” lub „waes haeil”, którym Anglosasi wznosili toast za zdrowie innych. Ostatecznie to pozdrowienie stało się synonimem napoju spożywanego podczas toastu: ciepłego, przyprawionego napoju, zazwyczaj piwa lub wina. 

Przynajmniej od XV wieku rolnicy w dwunastą noc świąt (5 lub 6 stycznia) odwiedzali swojego pana lub zamożniejszych sąsiadów z miską wassail. Odwiedzający śpiewali pieśni w zamian za jedzenie i picie. Gospodarz oferował im jedzenie i picie w zamian za błogosławieństwo. Gdyby pan odmówił, był przeklinany. 

Pod koniec XVI wieku w południowej Anglii pojawiło się również Apple-Wassailing. Grupy młodych mężczyzn wędrowały po sadach jabłoniowych, wykonując rytuały w zamian za nagrodę. Śpiewali pieśni lub robili jak najwięcej hałasu. Celem było „obudzenie” drzew jabłoniowych cydru i odpędzenie złych duchów, aby zapewnić udane zbiory. Ceremonią przewodzili król i królowa wassail, a toast zanurzony w wassail wieszano jako ofiarę na drzewach.

Te rytuały Wassail powstały dopiero w późnym średniowieczu, ale prawdopodobnie mają znacznie starsze, pogańskie pochodzenie. Służyły jako symbol wzajemności , ważna zasada indoeuropejska. Rolnicy śpiewali dla (chwalili) swojego pana w zamian za jedzenie. W ten sposób potwierdzali swoją relację patron-klient.

Hákonar saga góða opowiada, że podczas święta Yule dla króla Haakona przygotowano trzy toasty: pierwszy kielich był dla Odyna „za zwycięstwo i moc”, drugi kielich dla Njörðra i Freyra „za dobre zbiory i pokój”, a trzeci kielich, bragarfull, na cześć samego króla.

Orkneyinga saga opowiada, że środek zimy jest związany z Thorem, także bogiem kojarzonym z pogodą i płodnością.

Okres między Halloween (álfablót) a Yule był sezonem zmarłych. Był to czas Dzikiego Gonu, upiornej procesji prowadzonej przez Odyna, oraz wzmożonej aktywności nadprzyrodzonej, w tym obecności draugar - nieumarłych istot wędrujących po ziemi.

Bóg Odin miał wiele imion, w tym Jólnir („bóg Yule”). Według Áchwyt z XII wieku, od tego przydomku pochodzi słowo jóll, które odnosi się do święta ogólnie. Nawet sami bogowie byli czasami nazywani jólnar. 

Freyr był bogiem królestwa, płodności, pokoju, dobrobytu i dobrych zbiorów. Średniowieczny kronikarz Adam z Bremy mówi, że był kojarzony z pokojem i przyjemnością, a świątynia w Uppsali miała falliczny wizerunek na jego cześć. Według Snorri Sturlusona, Freyr był „najbardziej znanym z æsir” i był czczony za dobre zbiory i pokój.

Rzymskie Saturnalia (25 grudnia) są związane z bogiem płodności ziemi, Saturnem. Ta tradycja była również obecna wśród Wikingów.

Najbardziej znanym rytuałem Yule jest blót lub ofiara. Najbardziej znanym źródłem tego jest Hákonar saga góða z XII/XIII wieku, która opisuje wydarzenia z końca X wieku.

Hákonar saga góða opowiada, jak ludzie gromadzili się przy świątyni z własnym jedzeniem. Ofiarowywano bydło i konie. Krew (hlaut) zwierząt ofiarnych zbierano do misy (hlautbolli) i rozpryskiwano gałązkami (hlautteinar) na obecnych, ściany świątyni i posągi bogów. Mięso ofiarowanych zwierząt gotowano i podawano podczas uczty. Ognie rozpalano na środku świątyni, a nad nimi zawieszano kotły. Przywódca uroczystości błogosławił kielich ofiarny (róg do picia) i mięso. Napój, zwłaszcza piwo, lał się obficie. Podczas uczty wznoszono toasty za Odyna, Freyra i przywódcę. Wznoszono także toasty ku pamięci zmarłych, minni.

Ofiarowanie konia nie było niezwykłe. Proto-Indoeuropejczycy, pierwotnie kultura jeździecka, wierzyli, że słońce jest ciągnięte przez konie. Koń był symbolem ziemi, płodności i królewskości. Król ofiarował konia i symbolicznie zabijał słońce, aby zapewnić jego ponowne narodziny. Tylko przez śmierć mogło powstać nowe życie. Przez odrodzenie słońca zaczynał się nowy okres czasu. W ten sposób król ofiarował również siebie, jako przysięgę wobec swojego kraju. Ponieważ jego poddani spożywali ofiarę, ponownie łączyli się z królem i krajem.

Inną ważną ceremonią była sonar-blót i heitstrenging. Jest to opisane w Helgakviða Hjörvarðssonar i Hervarar saga ok Heiðreks. Sonargöltr, dzik, był wprowadzany w wieczór Yule. Obecni kładli ręce na sierści zwierzęcia i składali przysięgi. W ten sposób prawdopodobnie potwierdzali swoje więzi z królem, a także z bogami. Po złożeniu przysięgi zwierzę było składane w ofierze i prawdopodobnie spożywane jako główne danie uczty ofiarnej. Bóg Freyr jeździł na dziku Gullinbursti ('złote szczeciny') i dlatego zwierzę było mu poświęcone. Być może to również powód, dla którego współcześnie spożywa się wieprzowinę podczas świąt Bożego Narodzenia.

W tym blogu stworzyliśmy rekonstrukcję kobiety Wikingów z IX-X wieku. Jej strój opiera się na odzieży, którą mogła nosić bogata kobieta Wikingów, jak żona Jarla (przywódcy Wikingów). W tej rekonstrukcji nazywamy ją Freydís. 

Freydís nosi halkę. Halka była zazwyczaj biały lub kremowy, bielona lub niebielona. Halka była regularnie prana i sprawiała, że odzież wierzchnia brudziła się wolniej. Pranie odzieży powoduje blaknięcie kolorów. Halka zapewnia więc, że droga odzież wierzchnia dłużej się utrzymuje. 

Freydís nosi luksusową suknię wikińską. sukienka ma kolory niebieski i czerwony, które były trudne do wykonania w wysokiej jakości. 

Zamężne kobiety Wikingów zazwyczaj nosiły chusta na głowę. Chroniła ona włosy podczas pracy i przed dymem z paleniska. Prawdopodobnie podczas rytuałów religijnych często noszono chusty jako znak uznania dla bogów, którzy żyją ponad śmiertelnikami. 

Na sukienka Freydís nosi fioletową hangerok. Fioletowy była niezwykle trudna do wykonania i tylko najbogatsze kobiety w społeczeństwie wikingów mogły sobie pozwolić na fioletowy. hangerok jest haftowana różnymi motywami węzłowymi. Dzięki tej hangerok Freydís emanuje autorytetem w swoim społeczeństwie. Podkreśla tym swoją rolę jako Jarlske, musiała reprezentować swojego męża, gdy był nieobecny, na przykład kiedy wyruszał na wyprawy wikingów. Jarlske miała ważną centralną i często pół-religijną pozycję w społeczeństwie. 

broszki żółw Freydís łączą hangerok i jej sukienka. Same broszki żółw są już bardzo luksusowe. Dodatkowo Freydís nosi między broszki żółw luksusowe naszyjniki, do których przymocowane są przedmioty takie jak pilnik do paznokci i czyściki do uszu. Do sznurków między broszki żółw przymocowywano także codzienne przedmioty, takie jak noże, tuby na igły i nożyczki.

Niektóre Wikingki nosiły artykuły kosmetyczne, takie jak czyściki do paznokci, łyżeczki do uszu i pincety przy swoich broszki żółw. Także Wikingowie byli często grzebani z grzebieniami. Wikingowie byli znacznie czystsi niż chrześcijanie żyjący w tym samym czasie. Powodem tego było to, że w ich pogańskiej wierze piękno i struktura oznaczają kosmiczny porządek. Dlatego oczekiwano, że Wiking będzie się rytualnie mył, zanim zwróci się do swoich bogów. Kobiety noszą więc luksusowe zestawy kosmetyczne przy swoich broszki żółw jako formę cnoty i statusu. 

Freydís nosi ciemną Pas Wikinga ze srebrnymi okucie do pasa. Aby podkreślić jej status.

Freydís nosi wywrotki. To były najczęściej spotykane typy buty w całym świecie wikingów. Buty takie jak te były noszone zarówno przez mężczyzn, jak i kobiety. 

Viking vrouwen droegen mogelijk ook kaftans. Deze werden waarschijnlijk vaak gemaakt van wol. De kaftan is een winterjas die tijdens de koude dagen van yule een welkome uitbreiding op haar outfit was. Waarschijnlijk werd de kaftan niet aangedaan tijdens officiële gelegenheden, men ziet daardoor immers alle luxe en bling niet meer. Op afbeeldingen uit de Vikingtijd staan vrouwen altijd in hun luxe kledij afgebeeld. Dit betekend niet dat ze in het dagelijks leven altijd zo gekleed gingen.

Na jej kaftan Freydís nosi płaszcz. Ta wełniana płaszcz była używana podczas zimnych północnoeuropejskich zim. 

Odkryto kilka kapturów z okresu wikingów. Oryginał piktów z IV wieku został znaleziony na Orkadach w pobliżu Szkocji. chaperon w tej kompozycji jest oparty na oryginale z XI wieku, znalezionym w Skjoldehamn w północnej Norwegii.